Thời Trang Nhanh Là Gì? Góc Nhìn Sâu Sắc Mà Mọi Tín Đồ Mua Sắm Không Thể Bỏ Qua

Thời Trang Nhanh - quần áo hợp xu hướng với mức giá dễ tiếp cận, đã chiếm trọn cảm tình của hàng triệu người tiêu dùng toàn cầu - được biết đến nhờ sự phong phú trong thiết kế và sức hấp dẫn về giá thành. Thế nhưng, đằng sau thói quen tiêu dùng vội vàng này lại ẩn chứa một cái giá môi trường nghiêm trọng mà phần lớn chúng ta chưa nhìn thấy rõ.

Theo IBISWorld, đến năm 2025, ngành sản xuất quần áo toàn cầu dự kiến sẽ có tới 432.536 doanh nghiệp, với tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 1,6% mỗi năm trong giai đoạn 2020–2025. Nhiều doanh nghiệp trong số này tập trung vào việc sản xuất hàng loạt quần áo giá rẻ, hình thành nên xu hướng phổ biến toàn cầu được gọi là Thời Trang Nhanh (Fast Fashion).

Thời Trang Nhanh (Fast Fashion) là những sản phẩm quần áo giá rẻ, được thiết kế và sản xuất một cách nhanh chóng để bắt kịp các xu hướng thời trang chóng phai. Những món đồ này thường có chi phí sản xuất thấp, giúp người tiêu dùng dễ dàng sở hữu, nhưng đồng thời cũng dễ dàng bị loại bỏ. Khi các xu hướng thay đổi ngày càng nhanh, những sản phẩm giá rẻ này thường chỉ được mặc vài lần trước khi trở nên lỗi thời.

Mặc dù nhiều người than phiền rằng “không có gì để mặc,” nhưng thực tế mỗi món đồ hiện chỉ được sử dụng trung bình 7-10 lần, giảm 35% trong 15 năm qua. Theo Statista, đến năm 2025, trung bình mỗi người trên toàn cầu sẽ mua khoảng 24 món quần áo mỗi năm. Con số này có sự biến thiên giữa các quốc gia, nhưng rõ ràng phản ánh sự bùng nổ mạnh mẽ của thị trường Thời Trang Nhanh, dự kiến đạt 150,82 tỷ USD vào năm 2025 và tăng vọt lên 291,1 tỷ USD vào năm 2032, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 10,7% từ 2024 đến 2032.

Tại Thái Lan, thị trường Thời Trang Nhanh đang bùng nổ mạnh mẽ. Đáng chú ý, ngay cả thế hệ trẻ có ý thức về môi trường cũng là nhóm khách hàng trung thành - bị thu hút bởi sản phẩm hợp mốt, giá cả phải chăng. Một khảo sát gần đây cho thấy 40% người tiêu dùng Thái Lan chỉ mặc quần áo một lần trước khi vứt bỏ, minh chứng rõ ràng cho vấn đề tiêu dùng thái quá và sự tăng vọt rác thải thời trang. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ thiếu hiểu biết về tác động môi trường của ngành dệt may.

Ngoài yếu tố thẩm mỹ, phong cách và giá cả, không thể xem nhẹ tác động môi trường từ Thời Trang Nhanh, hiện đang trở nên ngày càng rõ rệt trên phạm vi toàn cầu. Ngành dệt may hiện chiếm tới 10% tổng lượng khí thải carbon toàn cầu - vượt qua tổng lượng phát thải từ hàng không và vận tải biển quốc tế cộng lại. Chỉ riêng trong năm 2024, ngành này dự kiến thải ra 1,2 tỷ tấn khí nhà kính, với dự báo tăng 50% vào năm 2030, báo hiệu thách thức nghiêm trọng đối với hành tinh.

Việc phân tích nguyên liệu sử dụng càng làm nổi bật tác động môi trường nghiêm trọng của Thời Trang Nhanh. Mặc dù bông là sợi tự nhiên, nhưng việc trồng bông đòi hỏi lượng nước khổng lồ và sử dụng hóa chất độc hại, dẫn đến ô nhiễm đất và nguồn nước. Chỉ để sản xuất một tấn sợi bông, cần tới 3.644 mét khối nước. Trong khi đó, polyester tổng hợp - chiết xuất từ nhiên liệu hóa thạch - yêu cầu khoảng 70 triệu thùng dầu mỗi năm để sản xuất sợi dệt, góp phần gia tăng đáng kể lượng khí thải carbon.

Đáng tiếc thay, mặc dù sản xuất tiêu tốn nguồn lực khổng lồ và gây ô nhiễm nặng nề, nhiều sản phẩm của Thời Trang Nhanh vẫn kết thúc vòng đời tại các bãi rác. Tác động môi trường còn mở rộng sang vấn đề rác thải, với 92 triệu tấn chất thải dệt mỗi năm, và con số này dự kiến sẽ tăng lên 134 triệu tấn vào năm 2030.

Nếu xu hướng Thời Trang Nhanh tiếp tục lan rộng, câu hỏi đặt ra là làm thế nào để hướng tới giải pháp bền vững hơn? Câu trả lời nằm ở việc chọn nguyên liệu thân thiện với môi trường, như sợi tái chế hoặc bông hữu cơ. Nghiên cứu chỉ ra rằng, bông hữu cơ tiêu thụ ít hơn 91% lượng nước và giảm 46% lượng ô nhiễm so với phương pháp canh tác bông truyền thống. Đồng thời, việc sử dụng sợi tái chế còn giúp tối đa hóa hiệu quả tài nguyên.

Một ví dụ điển hình về sợi tái chế là nguyên liệu được chế tạo từ lưới đánh cá đã bỏ đi, sau đó được xử lý thành sợi dệt dùng trong các sản phẩm thời trang - bao gồm quần áo, giày dép và túi xách. Một sáng kiến nổi bật là NETS UP, dự án hợp tác giữa SCGC và các đối tác, chuyển hóa lưới đánh cá đã qua sử dụng thành Marine Materials - dòng sợi tái chế chất lượng cao, thân thiện với môi trường và ứng dụng đa dạng.

Mô hình NETS UP thể hiện rõ cam kết của SCGC trong việc dẫn dắt tổ chức tiến tới hoạt động giảm chất thải và giảm phát thải carbon, thông qua việc triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn thiết thực và hiệu quả. Dự án kết nối toàn bộ chuỗi giá trị - từ việc thu gom lưới đánh cá đã qua sử dụng thông qua các ngân hàng rác thải cộng đồng với ứng dụng di động "KoomKah", đến quy trình tái chế nhờ chuyên môn của SCGC trong sản xuất Nhựa Tái Chế Chất Lượng Cao (High Quality PCR - Post-Consumer Recycled Resin). Những vật liệu tái chế này sau đó được chuyển đổi thành Marine Materials, như sợi dệt, phục vụ cho các sản phẩm thân thiện với môi trường. Ví dụ điển hình bao gồm: nội y Sabina, sản phẩm phong cách sống từ Earthology Studio (bao gồm quần áo, túi xách, ghế bãi biển), tất cả đều hỗ trợ các thương hiệu đạt mục tiêu bền vững. [Xem thêm ví dụ sản phẩm]

Trong khi việc giảm mức tiêu dùng là yếu tố then chốt để bảo tồn tài nguyên và hạn chế phát thải khí nhà kính, vẫn tồn tại một lối đi bền vững hơn: tối ưu hóa giá trị sử dụng tài nguyên thông qua các thói quen tiêu dùng có ý thức. Điều này bao gồm kết hợp trang phục để kéo dài tuổi thọ sản phẩm, chọn những món đồ bền vững, chất lượng cao làm nền tảng cho tủ quần áo, và làm mới phong cách bằng phụ kiện hoặc giày dép. Ngoài ra, lựa chọn sản phẩm từ vật liệu tái chế cũng là một hướng đi hiệu quả, khi nhiều thương hiệu hàng đầu hiện nay đã áp dụng sợi tái chế. Những chiến lược này giúp tiêu dùng thông minh hơn, giảm thiểu lãng phí, hạn chế ô nhiễm, và đem lại lợi ích bền vững cho hành tinh.